ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ / ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Εργάζομαι ως μεταφράστρια από το 2000. Μέχρι το 2008 εργαζόμουν παράλληλα στην εκπαίδευση ως καθηγήτρια ιταλικής γλώσσας. Από το 2008 βιοπορίζομαι αποκλειστικά και μόνο από τη μετάφραση.
Μεταφράζω περίπου δέκα τίτλους ανά έτος. Συνήθως το πρόγραμμά μου είναι κλεισμένο για τουλάχιστον έναν χρόνο, βάσει συμβολαίων. Με τις προθεσμίες, όπως σχεδόν κάθε μάχιμος μεταφραστής, έχω προβληματική σχέση, διότι κανένα συμβόλαιο δεν μπορεί να προβλέψει, στο ακριβές σύνολό τους, τις δυσκολίες, αντικειμενικές και προσωπικές, που μπορεί να προκύψουν στη διάρκεια μιας μετάφρασης. Η αμοιβή μου εξαρτάται από τον βαθμό δυσκολίας και το είδος του βιβλίου, αν πρόκειται δηλαδή για fiction ή για non fiction, για τα οποία λαμβάνω εφάπαξ προκαταβολή έναντι των δικαιωμάτων.
Με έναν πρόχειρο υπολογισμό, θα έλεγα ότι 7 στα 10 βιβλία που μεταφράζω είναι δικές μου επιλογές.
Το πρωί μεταφράζω από τις 9:00 μέχρι τις 13:00, και ξανά από το απόγευμα μέχρι και μετά τα μεσάνυχτα, αναλόγως με τις αντοχές μου. Η καλύτερη ώρα για μένα είναι όταν έχει πια σκοτεινιάσει και στο σπίτι επικρατεί ησυχία και μηδενικοί περισπασμοί.
Έχω επαφή σχεδόν με όλους τους συγγραφείς μου. Η πρώτη μου κίνηση, όταν αναλαμβάνω ένα βιβλίο, είναι να επικοινωνήσω με τον συγγραφέα του. Η επαφή μαζί του με βοηθάει να τον καταλάβω καλύτερα και να μπω πιο εύκολα στον ρυθμό και το ύφος του βιβλίου του. Με ορισμένους μάλιστα, είμαστε πια φίλοι, συναντιόμαστε όποτε δοθεί η ευκαιρία, οπότε για κάθε μου απορία η επικοινωνία μας γίνεται άμεσα, είτε μέσω των social media, είτε μέσω WhatsApp. Με τους υπόλοιπους, συγκεντρώνω τις μεταφραστικές μου απορίες, αν υπάρχουν, και επικοινωνούμε μέσω mail.
Μόνο μία φορά έχω μεταφράσει συλλογικά, στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού μου στη Μετάφραση-Μεταφρασεολογία. Βρισκόμουν στην αρχή της μεταφραστικής μου πορείας, άπειρη ακόμα. Η συνεργασία αυτή με τους συμφοιτητές μου, υπό την καθοδήγηση του Ανταίου Χρυσοστομίδη, ήταν για μένα ένα δεύτερο σχολείο, παράλληλα με το μεταπτυχιακό.
Όταν έχω ολοκληρώσει τη μετάφραση και την ξαναδιαβάζω από την αρχή με τα μάτια του αναγνώστη πλέον και όχι του μεταφραστή. Αν μάλιστα έχει μεσολαβήσει κάποιο, έστω και μικρό, χρονικό διάστημα αποστασιοποίησης από τη διαδικασία της μετάφρασης, μου είναι πιο εύκολο να ξαναδιαβάσω το κείμενο ως αναγνώστης και να καταλάβω πού «κλοτσάει», ώστε να το διορθώσω.
Όσο περισσότερο αυξάνεται η επαγγελματική εμπειρία, σε όποιο μεταφραστικό επίπεδο κι αν βρίσκεται κανείς, έχει να αντιμετωπίσει και την αντίστοιχη πρόκληση. Κάθε φορά που ανεβαίνει μεταφραστικό επίπεδο, αντίστοιχα προκύπτουν και νέες προκλήσεις. Η τελευταία πρόκληση που αντιμετώπισα ήταν το 2023 με το βιβλίο του Gianfranco Calligarich, Ιδιωτικές άβυσσοι (εκδ. Ίκαρος). Η πρωτότυπη γραφή δεν είχε συντακτικές αντιστοιχίες με την ελληνική γλώσσα (ονοματικές προτάσεις, σχεδόν πλήρης απουσία υποκειμένων κ.λπ.). Η αρχιτεκτονική του συγκεκριμένου κειμένου ακολουθούσε την τεχνική της πυραμίδας: κάθε λέξη βασιζόταν στην προηγούμενη ώστε να τοποθετηθεί η επόμενη, και, αν κάτι δεν γινόταν σωστά σε όλη αυτή την αλυσίδα, υπήρχε ο κίνδυνος ολικής κατάρρευσης του κειμένου.
Διαβάζω όλες τις κριτικές, αλλά ουδέποτε τις φυλάω. Πραγματική κριτική της μετάφρασης δεν υφίσταται στην Ελλάδα. Οι περισσότερες κριτικές βασίζονται στην προσωπική γνώμη του εκάστοτε δημοσιογράφου/blogger/αναγνώστη, ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει ιδία γνώση του πρωτοτύπου, πόσο μάλλον όταν έχουμε να κάνουμε με όχι και τόσο διαδεδομένες γλώσσες, όπως λόγου χάριν η ιταλική.
Πέντε μεταφράσεις μου που ξεχωρίζω:
