Μύθοι και πραγματικότητες της Λογοτεχνικής Μετάφρασης

Σύ­ντο­μο βιο­γρα­φι­κό

Η Αρ­γυ­ρώ Μα­ντό­γλου εί­ναι συγ­γρα­φέ­ας επτά μυ­θι­στο­ρη­μά­των, μιας συλ­λο­γής δι­η­γη­μά­των και δύο ποι­η­τι­κών συλ­λο­γών. Σπού­δα­σε Αγ­γλι­κή λο­γο­τε­χνία, Φι­λο­σο­φία και Κρι­τι­κή θε­ω­ρία. Άρ­θρα, κρι­τι­κές και θε­ω­ρη­τι­κά κεί­με­νά της έχουν δη­μο­σιευ­θεί στον ημε­ρή­σιο, τον πε­ριο­δι­κό και τον ηλε­κτρο­νι­κό Τύ­πο, ενώ ασχο­λεί­ται επαγ­γελ­μα­τι­κά με τη με­τά­φρα­ση και τη δι­δα­σκα­λία λο­γο­τε­χνί­ας.

ΕΡΩ­ΤΗ­ΣΕΙΣ / ΑΠΑ­ΝΤΗ­ΣΕΙΣ

1. Εί­ναι η λο­γο­τε­χνι­κή με­τά­φρα­ση το κύ­ριο επάγ­γελ­μα σας; Αν όχι, με ποιες άλ­λες δρα­στη­ριό­τη­τες το συν­δυά­ζε­τε;

Η με­τά­φρα­ση εί­ναι μια από τις δρα­στη­ριό­τη­τες μου. Εί­μαι συγ­γρα­φέ­ας, κρι­τι­κός λο­γο­τε­χνί­ας, δι­δά­σκω, επί­σης, δη­μιουρ­γι­κή γρα­φή.

2. Ποια εί­ναι η σχέ­ση σας με τους εκ­δό­τες όσον αφο­ρά συ­χνό­τη­τα ανα­θέ­σε­ων, συμ­βό­λαια, προ­θε­σμί­ες, αμοι­βές, δι­καιώ­μα­τα; Σε ποιο πο­σο­στό με­τα­φρά­ζε­τε βι­βλία που έχε­τε προ­τεί­νει εσείς στον εκ­δο­τι­κό οί­κο;

Ανα­λαμ­βά­νω, με­τά από δι­κή τους πρό­τα­ση, το βι­βλίο που μου ανα­θέ­τουν και το πα­ρα­δί­δω μέ­σα στο χρο­νι­κό πλαί­σιο που οι ίδιοι έχουν κα­θο­ρί­σει. Σπα­νί­ως θα με­τα­φρά­σω κά­ποιο βι­βλίο που έχω προ­τεί­νει η ίδια. Συ­νή­θως έχουν το δι­κό τους πρό­γραμ­μα και βι­βλία τα οποία έχουν επι­λέ­ξει οι συ­νερ­γά­τες τους.

3. Έχε­τε κά­ποια συ­γκε­κρι­μέ­νη μέ­θο­δο/ρου­τί­να ερ­γα­σί­ας; Σε πε­ρί­πτω­ση που με­τα­φρά­ζε­τε το έρ­γο κά­ποιου/κά­ποιας εν ζωή συγ­γρα­φέ­ως, συ­νη­θί­ζε­τε να ζη­τά­τε τη συν­δρο­μή του/της και πώς;

Ερ­γά­ζο­μαι με συ­γκε­κρι­μέ­νο ωρά­ριο όπως κά­θε ερ­γα­ζό­με­νος, οκτώ με δέ­κα ώρες ημε­ρη­σί­ως. Έχει χρεια­στεί να συ­νερ­γα­στώ με εν ζωή συγ­γρα­φέα ή με ομά­δα με­τα­φρα­στών και από άλ­λες χώ­ρες όπως, για πα­ρά­δειγ­μα, με τα βι­βλία του Κα­ζούο Ισι­γκού­ρο.

4. Έχε­τε με­τα­φρά­σει πο­τέ συλ­λο­γι­κά; Ποια εί­ναι η γνώ­μη σας για τη συ­νερ­γα­τι­κή λο­γο­τε­χνι­κή με­τά­φρα­ση;

Δεν έχω τέ­τοια εμπει­ρία και νο­μί­ζω ότι θα δυ­σκο­λευό­μουν να συ­νερ­γα­στώ με άλ­λους για την από­δο­ση ενός βι­βλί­ου.

5. Πώς/Πό­τε ξέ­ρε­τε ότι έχε­τε κά­νει μια κα­λή με­τά­φρα­ση;

Όταν ολο­κλη­ρω­θεί και έχουν βρε­θεί λύ­σεις για τα «ανυ­πέρ­βλη­τα» προ­βλή­μα­τα που πα­ρου­σί­α­ζε το κεί­με­νο.

6. Ποιο ήταν το έρ­γο που, μέ­χρι σή­με­ρα, απε­τέ­λε­σε τη με­γα­λύ­τε­ρη με­τα­φρα­στι­κή πρό­κλη­ση για εσάς; Για­τί;

Πολ­λές με­τα­φρά­σεις υπήρ­ξαν πρό­κλη­ση, με την έν­νοιας της δυ­σκο­λί­ας από­δο­σης του ύφους στη γλώσ­σα μας, αλ­λά το Ορ­λά­ντο της Βιρ­τζί­νια Γουλφ ήταν η πιο απο­λαυ­στι­κό από όσα βι­βλία έχω με­τα­φρά­σει κα­θώς απαι­τού­σε επι­νοη­τι­κό­τη­τα αλ­λά και προ­σή­λω­ση.

7. Δια­βά­ζε­τε/Φυ­λά­τε τις κρι­τι­κές που έχουν γρα­φτεί για τις με­τα­φρά­σεις σας; Θε­ω­ρεί­τε ότι υπάρ­χει κρι­τι­κή με­τα­φρά­σε­ων στην Ελ­λά­δα;

Τις δια­βά­ζω όλες τις κρι­τι­κές, αλ­λά δεν θε­ω­ρώ ότι υπάρ­χει ου­σια­στι­κή κρι­τι­κή με­τα­φρά­σε­ων, συ­νή­θως υπάρ­χει μια κο­λα­κευ­τι­κή ανα­φο­ρά στον με­τα­φρα­στή ή τί­πο­τα. Για να γρά­ψει κα­νείς αρ­νη­τι­κή κρι­τι­κή για κά­ποιο βι­βλίο θα πρέ­πει να ασχο­λη­θεί επι­στα­μέ­νως κι αυ­τό σπα­νί­ως συμ­βαί­νει στα κα­θ’ ημάς.

Πέ­ντε με­τα­φρά­σεις μου που ξε­χω­ρί­ζω:

Henry James, Το μά­θη­μα του δα­σκά­λου, Με­λά­νι 2005.

Djuna Barns, Νυ­χτο­δά­σος, Gutenberg 2019.

Virginia Woolf, Ορ­λά­ντο, Gutenberg 2017.

Kazuo Ishiguro, Τα απο­μει­νά­ρια μιας μέ­ρας, Ψυ­χο­γιός 2017.

Emily Bronte, Ανε­μο­δαρ­μέ­να Ύψη, Ψυ­χο­γιός 2020.