χάρτης
ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΛΟΓΟΥ & ΤΕΧΝΗΣ

διαβάστε σήμερα:

Το Δέλτα του Ποταμού με τα Μαργαριτάρια

Συρτός στα τρία – Ειρήνη Καραγιαννίδου

χάρτης
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΛΟΓΟΥ & ΤΕΧΝΗΣ

#65

ΣΤΗΛΕΣ:

Ευγενία Βάγια, Γιώργος Βέης, Γιώργος Βέλτσος, Τάκης Γραμμένος, Ανθούλα Δανιήλ, Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής, Γιάννης Ευσταθιάδης, Σωτήρης Κακίσης, Δημήτρης Κοσμόπουλος, Αχιλλέας Κυριακίδης, Θέμης Λιβεριάδης, Βαγγέλης Λιβιεράτος, Ιωάννα Λιούτσια, Άρης Μαλανδράκης, Παυλίνα Μάρβιν, Μιχάλης Μοδινός, Γιώργος Μουλουδάκης, Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, Νίκος Ξένιος, Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Βασίλης Παπαγεωργίου, Γιάννης Πάσχος, Νίκος Πρατσίνης, Έλση Σαράτση, Σάκης Σερέφας, Λάμπρος Σκουζάκης, Γιάννης Σμοΐλης, Ανδρέας Τσάκας, Δράχου Χούδρα, Γιώργος Χουλιάρας, Δήμητρα Ι. Χριστοδούλου, Χ. Ψ. Ωρολόγιος

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣ:

Νάνσυ Αγγελή, Κούλα Αδαλόγλου, Μαρία Αμανατίδου, Ντάνι Άμπσι, Αλέξανδρος Ανθούλης, Ελισσαίος Βγενόπουλος, Γεωργία Βεληβασάκη, Ελένη Βλάχου, Ηλίας Γεωργιάδης, Άννα Γεωργιάδου, Άντζυ Δεσύπρη, Λένα Χ. Δημητριάδου, - Ευριπίδης, Μαρία Ευτύχη, Αποστόλης Ηλιόπουλος, Κρίτων Ηλιόπουλος, Μαρία Α. Ιωάννου, Παναγιώτης Καλυβίτης, Αντιγόνη Κατσαδήμα, Νικολέττα Κατσιδήμα-Λάγιου, Αναστασία Κάτσικα, Ντίνα Καφίρη, Αλέξανδρος Κοάν, Βασίλης Κόκκοτας, Χλόη Κουτσουμπέλη, Στάθης Κουτσούνης, Γιάννης Λειβαδάς, Λιούις ΜακΝίς, Αντώνης Μακρυδημήτρης, Διονύσης Μαρίνος, Φαίδων Μουδόπουλος-Αθανασίου, Κωνσταντίνος Μπέλτσιος, Κάρλος Ντρουμόντ ντε Αντράντε, Σάββας Πατσαλίδης, Έφη Χ. Πέτκου, Μπέατριξ Πότερ, Αρθούρος Ρεμπό, Ασημένια Σαράφη, Ζίγκφριντ Σασούν, Φερνάντο Σορεντίνο, Τάο Σουν, Θάνος Σταθόπουλος, Διονύσιος Η. Στράνης, Βανέσσα Τόλια, Δημήτρης Τούλιος, Δήμητρα Φιλιπποπούλου, Βάσω Χόντου, Άρτεμις Ψιλοπούλου, Αθηνά Ψυλλιά

ΔΕΙΤΕ ΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

φαινόμενα

{ Κλίμακες }

Μπήκε στη Νομική (χρειάστηκε να καταθέσει αίτηση ώστε να της ανακοινωθούν τ’ αποτελέσματα των εισαγωγικών της εξετάσεων αφού τ’ όνομά της έλαμπε διά της παραλείψεώς του στον κατάλογο των επιτυχόντων), πέρασε απρόσκοπτα όλα τα έτη (από κάθε πεντάδα της στα προφορικά εξετάζονταν πάντα οι τέσσερις), ασκήθηκε σ’ έναν διαπρεπή ποινικολόγο (το πρώτο που πρέπει να μάθω, σκεφτόταν, είναι ν’ αποδεικνύω και να υπερασπίζομαι την ύπαρξή μου) και δεν παρέστη ούτε σε μία δίκη όπου ο πρόεδρος να μην είπε στον κατηγορούμενο-πελάτη της να μην τολμήσει να εμφανιστεί ξανά χωρίς συνήγορο). Εγκατέλειψε. Κλείστηκε στο σπίτι της, έζησε με τα χρήματα που της είχαν αφήσει οι γονείς της κι ένα εισόδημα από δύο ενοίκια, κήδεψε τη γιαγιά της (όρθια δίπλα στον θείο της έβλεπε τους τεθλιμμένους να συλλυπούνται μόνο αυτόν) και σε κάθε μία απ’ τις εκατοντάδες επισκέψεις της στο διπλανό παντοπωλείο άκουγε στερεότυπα τον μαγαζάτορα να την καλωσορίζει στη γειτονιά. ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ

{ Κλίμακες }

Σφαίρες υδρόγειοι versus «ventum et marem»...

Η σφαίρα πάντα συνόδευε τη γεωμετρία και την αστρονομία, από την εποχή των Μιλησίων και Πυθαγορείων, αποκτώντας τη χαρτογραφική της απεικόνιση οκτώ αιώνες αργότερα. Με τη σφαίρα προσομοίωσαν το σχήμα της γης ο Αριστοτέλης, ο Πλάτων και οι μαθητές τους. Ο Ερατοσθένης αργότερα της έδωσε το μέγεθος ―με το γνωστό του πείραμα― τότε που ο Αρχιμήδης εξασκούσε (μαζί με άλλα σπουδαία) το επάγγελμα της σφαιροποιίας και λίγο μετά ο Κράτης κατασκεύαζε την πρώτη υδρόγειο σφαίρα με διάμετρο τριών μέτρων, όπως περιγράφει ο Στράβων. Οι συνθήκες και οι γνώσεις ήταν πλέον ώριμες για να αναδείξει ο Ίππαρχος το μέχρι σήμερα χρησιμοποιούμενο πρότυπο της γήινης σφαίρας με τους μεσημβρινούς και παράλληλους, τα γεωγραφικά μήκη και πλάτη. [...] Αυτές θα έπρεπε να είναι άλλωστε οι διαστάσεις μιας υδρογείου σφαίρας ώστε τα σχεδιασμένα στην επιφάνειά της να είναι αναγνώσιμα από κάποια απόσταση. Φαίνεται να το γνώριζε ο Εκαταίος δεκαεννέα αιώνες πριν τον Κορονέλι στη χαρτογραφικά προηγμένη Βενετία του 17ου αι. ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ

{ Κλίμακες }

Ποιήματα που μου αρέσουν υπερβολικά

Αξιόμεμπτος, δεν τους συμπαθεί πάντα τους ασθενείς του. / Ορίστε όμως τώρα, μαύρο τρίχωμα ανασηκωμένο, το σκυλί τους με τα κίτρινα μάτια / μιμείται τον Κέρβερο, γαβγίζει, γαβγίζει σε κάτι άδηλο·/ κι έτσι, οι πεποιθήσεις αυτού του ανθρώπου, για το πώς είναι δυνατό / να ταπεινώνεται στους επηρμένους, παύουν να έχουν καμιά σημασία. Ένας γιατρός πρέπει να νοιάζεται, κι εδώ, η σύζυγος είναι πεσμένη στα γόνατα, σε μια ανώφελη προσευχή, / κι η νεαρή θυγατέρα μοιάζει με καταρράκτη (Απόσπασμα ποιήματος του Ουαλού Dannie Abse από τη νέα στήλη « Ποιήματα που μου αρέσουν υπερβολικά» του ΣΑΚΗ ΣΕΡΕΦΑ)

{ Κλίμακες }

Ύπνος

Το συμπέρασμα είναι ότι με το ξυπνητήρι ή χωρίς αυτό δεν προκύπτει το νωρίς ούτε το αργά. Γι’ αυτό συμβούλευαν οι αρχαίοι «σπεύδε βραδέως», που ερμηνεύεται «ξύπνα αργά, γιατί είναι νωρίς» ή, αν το πούμε αλλιώς, «όποιος βιάζεται σκοντάφτει», καθώς είτε νωρίς είτε αργά το «πεπρωμένον φυγείν αδύνατον» ή, με άλλα λόγια, «ες αύριον τα σπουδαία», δηλαδή έρχεται η ώρα νωρίς ή αργά όταν, αν σκοντάψεις, πληρώνεις το μάρμαρο, θέμα που δεν έχει σχέση με τον ύπνο, διότι δεν σκοντάφτεις όσο κοιμάσαι τον ύπνο του δικαίου ή του αδίκου, αποφεύγοντας νωρίς ή αργά το πεπρωμένο, εφόσον τα σπουδαία δεν είναι ποτέ για σήμερα, αλλά για αύριο, ενώ και η τιμή του μάρμαρου μέρα με την ημέρα ποικίλλει. Η λαϊκή σοφία καταγράφει περιπτώσεις όπου ο κοιμισμένος ξυπνά με τις κότες, πράγμα που σημαίνει ότι κατοικώντας νοερώς ή πραγματικά σε κοτέτσι υπακούει στις συνήθειες των πουλερικών, δεδομένου ότι ξυπνούν νωρίς οι κότες, ενώ σπανίως οι πάπιες, οι χήνες, οι γαλοπούλες, οι φραγκόκοτες και τα καπόνια, εξαιρώντας ασφαλώς τα κοκόρια, που ξυπνούν πριν καλά-καλά η μέρα χαράξει για να προλάβουν να κακαρίσουν, επιβεβαιώνοντας ότι εν τω μέσω της νυκτός δεν έχει μπει στο κοτέτσι πονηρή αλεπού με προτίμηση στα κοκόρια, οπότε ακακάριστη θα πάει η μέρα. ΔΡΑΧΟΥ ΧΟΥΔΡΑ

προβολές

{ Ζωολογικός Κήπος }

Οι κροκόδειλοι

Μόλις προσγειωθήκαμε στο Αμπιτζάν, καταλάβαμε ότι τα πράγματα θα ήταν πολύ πιο δύσκολά από ότι υπολογίζαμε. Στη διαδρομή από το αεροδρόμιο προς το Γκραντ Μπασάμ, όπου θα μέναμε, φαίνονταν έντονα τα σημάδια της εμφύλιας σύρραξης, στρατός παντού, πολίτες με όπλα και χανταζάρες στα χέρια, ερειπωμένα κτίρια, καμένες εκτάσεις γης, παράγκες διαλυμένες και παιδιά ξυπόλητα να παίζουν ανάμεσα σε βουνά από σκουπίδια και βρώμικα απόνερα. Σε αντίθεση με όλα αυτά, το ξενοδοχείο που μείναμε, είχε φροντίσει η πρόξενος, ήταν όμορφο και ασφαλές, έξω όμως από τον ψηλό τοίχο του, που φρουρείτο είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, μόνο δυστυχία και φτώχεια. Αρχίσαμε τα μαθήματα και την πρακτική άσκηση, κάτω από μεγάλα υπαίθρια κιόσκια, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις στην αναπαραγωγή και παραγωγή διαφόρων ειδών ψαριών, εκμεταλλευόμενοι τις ιδανικές συνθήκες περιβάλλοντος και τις όποιες μισοδιαλυμένες υποδομές είχαν παρατήσει Γάλλοι και Ισραηλινοί. Ένα απόγευμα, μετά από αίτημα μιας ομάδας ψαράδων, αποφασίσαμε να πάμε σε μια μονάδα εκτροφής τιλάπια που βρισκόταν σε μικρό κατάφυτο πανέμορφο νησάκι στο μέσο μιας μεγάλης λιμνοθάλασσας. ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΣΧΟΣ

{ Θέατρο }

Σκηνοθετώντας στα όρια: η περίπτωση Θόδωρου Τερζόπουλου

Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος, σοφά πράττοντας, δημιουργεί με δεξιοτεχνία την ατμόσφαιρα της παράστασης επάνω και γύρω από αυτή την εικόνα της τρυφερότητας, της αλληλεγγύης. Δυο σώματα ενωμένα ώστε να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες τη ζωής. Συντροφιά και ολόγυρά τους τους ένα ηχοτοπίο ανάμεικτο από εκκλησιαστικούς ύμνους και σειρήνες πολέμου. Ένα τοπίο του σύγχρονου πολιτισμού ή ακόμη και μιας σύγχρονης κόλασης. Κάτι σαν μια «Θεία Κωμωδία», που εκτυλίσσεται στα όρια ενός αυστηρά τακοποιημένου τόπου, που προς στιγμή διασαλεύει η άφιξη του Πότζο και του Λάκυ και κυρίως ο «άτακτος» μονόλογος του Λάκυ, που υποδηλώνει την πλήρη εξαφάνιση των λύσεων και των βεβαιοτήτων της πάλαι ποτέ στέρεης μονερνικότητας. Στα όρια αυτής της ρευστής, της υγρής μεταμοντερνικότητας, ποιος θα τους απελευθερώσει, άραγε; Ποιος θα τους κατεβάσει από τον σταυρό; Ποιος θα τους οδηγήσει να περάσουν στο κατωφλι του μεταμοντέρνου; Μήπως ο «άλλος», εάν δεχτούμε ότι ο Πότζο είναι ο άλλος ή μήπως ο Λάκυ; Η εξέλιξη της ιστορίας δέιχνει ότι κανένας από τους δυο δεν είναι η πολυπόθητη λύση. Απομένει ο Γκοντό, όμως αυτός δεν έρχεται. Και αυτοί θα συνεχίσουν, δυο ανθρώπινα όντα σε μια οντολογική αναζήτηση να μάθουν ποιοι είναι, πού είναι και γιατί περιμένουν. Και καθώς περιμένουν μέσα τους ελπίζουν και ονειρεύονται γιατί εάν δεν το κάνουν θα πεθάνουν. ΣΑΒΒΑΣ ΠΑΤΣΑΛΙΔΗΣ

{ Κινηματογράφος }

Πανδοχείο Γυμνών Ποδιών {Αρχιτεκτονική εγκυκλοπαιδικού μυθιστορήματος}

Ένας περίκομψος βυζαντινός ναός μπροστά από την λίμνη της Αχρίδας, που μοιάζει να κρέμεται πάνω από το νερό, μεταξύ ουρανού και γης. Ένα μικρό περιβόλι παράπλευρα της εκκλησίας όπου ως νεαρός μοναχός Κίριλ, δεσμευμένος με όρκους σιωπής, θαύμαζα τις κατακόκκινες ντομάτες. Η στιγμή που το πορτοκαλί φως του ήλιου υπεξαιρείται από τα γκρίζα σύννεφα. Μακρινές βροντές στην άλλη πλευρά της λίμνης. Η ατμόσφαιρα που βαραίνει, ακριβώς όπως πριν τη βροχή. Και τώρα που τα θυμάμαι και τα ξαναζώ σαν ταινία, η αξεπέραστη μουσική των Anastasia: βυζαντινοί ψαλμοί, βαλκανικές μελωδίες, παραδοσιακά όργανα, τελετουργικοί ήχοι, το ροκ που κάποιοι ονόμασαν σκοτεινό. Το βράδυ αποσύρθηκα στο κελί μου να κοιμηθώ αλλά μόλις ξάπλωσα βρέθηκα πάνω σ’ ένα σώμα που τινάχτηκε ως την άλλη γωνία του δωματίου. Μέσα στο σκοτάδι υπόλευκο ξεχώρισε το πέλμα της. Το βλέμμα μου σκόνταψε και μελωμένο έπεσε πάνω του και εκείνη το κάλυψε αμέσως. Είχε τα μαλλιά της άγρια κομμένα και ήταν φοβισμένη σαν αγρίμι. Δεν μίλησε, δεν μίλησα. Μόνο ξάπλωσε λίγο παραπέρα και με κοίταξε με μάτια που γυάλιζαν στο σκοτάδι. Θα μάθαινα πως την έλεγαν Ζαμίρα. [...] Κάποια στιγμή ο ηγούμενος άνοιξε απότομα την πόρτα του κελιού μου και μας βρήκε με την Ζαμίρα όρθιους στη μέση του δωματίου. Δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά παρά να φύγουμε. Ο μοναχισμός τελείωσε για μένα. Άλλαξα το ράσο με μια μπλε μπλούζα και διέκοψα την σιωπή μου. ΛΑΜΠΡΟΣ ΣΚΟΥΖΑΚΗΣ

{ Το χαρτάκι }

Η ιστορία του Πίτερ Ράμπιτ (1904)

Ο Πίτερ Ράμπιτ κάθισε κάτω να ξεκουραστεί· είχε λαχανιάσει, έτρεμε από το φόβο του και δεν είχε την παραμικρή ιδέα προς τα πού να πάει. Επίσης ήταν πολύ βρεγμένος από το νερό που είχε το ποτιστήρι. Μετά από κάποια ώρα άρχισε να περιπλανιέται, χοπ από δω, χοπ από κει, όχι πολύ γρήγορα, και κοιτάζοντας παντού τριγύρω. Βρήκε μια πόρτα σε έναν τοίχο· αλλά ήταν κλειδωμένη, και δεν υπήρχε χώρος να χωθεί από κάτω ένα παχουλό μικρό κουνελάκι. Μια γριά ποντικίνα έτρεχε μέσα έξω πάνω από το πέτρινο κατώφλι, κουβαλώντας αρακά και φασολάκια για την οικογένειά της στο δάσος. Ο Πίτερ της ζήτησε να του πει το δρόμο μέχρι το πορτόνι, όμως εκείνη είχε ένα τόσο μεγάλο μπιζέλι στο στόμα της, που δεν μπορούσε να απαντήσει. Κούνησε μόνο το κεφάλι της. Ο Πίτερ άρχισε να κλαίει. Έπειτα, προσπάθησε να βρει το δρόμο διασχίζοντας τον κήπο από τη μέση, όμως μπερδευόταν όλο και περισσότερο. Σε λίγο, έφτασε στη λιμνούλα από όπου ο κύριος Μακ Γκέγκορ γέμιζε τα ποτιστήρια του. Μια άσπρη γάτα κοιτούσε επίμονα κάποια χρυσόψαρα· καθόταν πολύ, πολύ ακίνητη, αλλά κάπου κάπου η άκρη της ουράς της τιναζόταν σα να ήταν ζωντανή. Ο Πίτερ σκέφτηκε ότι θα ήταν καλύτερα να φύγει μακριά χωρίς να της μιλήσει· είχε ακούσει για τις γάτες από τον εξάδελφό του, τον μικρό Μπέντζαμιν Μπάνι. ΜΠΕΑΤΡΙΞ ΠΟΤΕΡ (σε μετάφραση Δήμητρας Φιλιπποπούλου)