Κυανίδες (Bluets)

1. Έστω ότι θα ξε­κι­νού­σα λέ­γο­ντας ότι εί­χα ερω­τευ­τεί ένα χρώ­μα. Έστω ότι θα μι­λού­σα σαν αυ­τό να ήταν μια εξο­μο­λό­γη­ση. Έστω ότι έσκι­ζα το μα­ντή­λι μου όσο μι­λού­σα­με. Ξε­κί­νη­σε αρ­γά. Μία εκτί­μη­ση, μία έλ­ξη. Τό­τε, μια μέ­ρα, σο­βά­ρε­ψε. Τό­τε (κοι­τώ­ντας σε ένα άδειο φλυ­τζά­νι, ο πά­τος του λε­ρω­μέ­νος με λε­πτά μαύ­ρα πε­ριτ­τώ­μα­τα συ­σπει­ρω­μέ­να στο σχή­μα ενός ιπ­πό­κα­μπου) έγι­νε κα­τά κά­ποιο τρό­πο προ­σω­πι­κό. 2. Και έτσι ερω­τεύ­τη­κα ένα χρώ­μα - σε αυ­τήν την πε­ρί­πτω­ση, το χρώ­μα μπλε – σαν να με μά­γε­ψε ένα ξόρ­κι, ένα ξόρ­κι υπό την επή­ρεια του οποί­ου πά­λευα να πα­ρα­μεί­νω, όπως και να ξε­φύ­γω, δια­δο­χι­κά. 3. Και λοι­πόν, και τι με αυ­τό; Μια εθε­λού­σια αυ­τα­πά­τη, ίσως να πεις. Πως το κά­θε μπλε αντι­κεί­με­νο θα μπο­ρού­σε να εί­ναι μια φλε­γό­με­νη βά­τος, ένας μυ­στι­κός κώ­δι­κας που προ­ο­ρί­ζε­ται απο­κλει­στι­κά για έναν πα­ρά­γο­ντα, ένα Χ σε ένα χάρ­τη υπερ­βο­λι­κά διά­χυ­το για να απλω­θεί εντε­λώς που όμως συ­μπε­ρι­λαμ­βά­νει το γνω­στό σύ­μπαν. Πώς θα μπο­ρού­σαν όλα τα κομ­μά­τια από μπλε σα­κού­λες σκου­πι­διών που έχουν κολ­λή­σει σε βα­το­μου­ριές, ή οι ανοι­χτοί μπλε μου­σα­μά­δες που φτε­ρου­γί­ζουν στον άνε­μο πά­νω από κά­θε πα­ρά­γκα και πά­γκο λαϊ­κής ψα­ρα­γο­ράς στον κό­σμο, να εί­ναι, στην ου­σία, τα δα­κτυ­λι­κά απο­τυ­πώ­μα­τα του Θε­ού; Θα προ­σπα­θή­σω να το εξη­γή­σω. ΜΑΓΚΙ ΝΕΛΣΟΝ, «ΚΥΑΝΙΔΕΣ» (μτφρ. Γιώργος Ευγένιος Δουλιάκας)  

Aκηδία

Τα τέσσερα προσωκρατικά στοιχεία (νερό, φωτιά, χώμα, αέρας) εναλλακτικά συνιστούν υπόστρωμα και περιβάλλον ταφής ή διαχείρισης του σώματος του νεκρού, που δεν περιορίζεται όμως μόνο σε αυτές τις εκδοχές, αφού η μουμιοποίηση, φερ’ ειπείν, και συναφείς τεχνικές επιτρέπουν τη διατήρηση του σώματος ως τρόπαιου της ζωής έναντι του θανάτου ή αντιστρόφως. Οι απόψεις διίστανται για το αν μορφή ταφής πρέπει να θεωρηθεί και η συντήρηση του σώματος –μετά τη διαπίστωση κλινικού (και νομικού) θανάτου– σε τεχνητές συνθήκες ακραίου ψύχους (στους μείον 196 βαθμούς Κελσίου συνήθως), διαδικασία που πρώτη φορά υλοποιήθηκε το 1967. Η κρυογονική μέθοδος είναι δημοφιλής μεταξύ πολύ πλουσίων, που ευελπιστούν για αναζωογόνησή τους με την εξέλιξη της ιατρικής στο μέλλον. Τι να τα κάνεις τα λεφτά, αν δεν κερδίζουν την αθανασία, θα σκέφτονται, αντιθέτως προς τον Ζαν ντε Λα Μπριγιέρ, που προέβλεπε ότι «αν κάποιοι πέθαιναν και κάποιοι δεν πέθαιναν, ο θάνατος θα αποτελούσε τρομερή οδύνη», ενώ ο πολυμαθής Τόμας Μπράουν είχε συμπεράνει ότι «ο θάνατος συνιστά θεραπεία για όλες τις ασθένειες». ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ  

Διεθνές στυλ και νέα φιλολογία

Μόλις διασχίσει κανείς τα βαλκανικά σύνορά μας, αντιλαμβάνεται ότι η Ελληνική «λαϊκή ποπ» είναι μια διεθνής τέχνη. Αν ανοίξεις την τηλεόραση της βαλκανικής χώρας και πέσεις επάνω σε βίντεο-κλιπ, στο εθνικό τους μουσικό κανάλι, βρίσκεσαι πλέον σε πολύ γνωστά νερά. Οι μουσικές είναι ίδιες, η ανθρωπολογία των τραγουδιστών και των τραγουδιστριών, των χορευτών και των χορευτριών επίσης. Μόνο η γλώσσα αλλάζει αλλά οι στίχοι δεν παίζουν μεγάλο ρόλο και δεν συνιστούν άλλο από παραλλαγές, όχι πολύ ευφάνταστες, του ίδιου θέματος (αν κρίνει κάποιος από την υπόθεση των βίντεο-κλιπ). Και η μουσική δεν είναι τόσο ποικίλων θεμάτων, αντίθετα είναι περιορισμένης συνθετικής φαντασίας και μάλλον δεν κάνει άλλο από το να εξυπηρετεί την επίσης στερεότυπη στιχουργία. Επομένως, δεν γίνεται παρά να οδηγηθείς στο ακόλουθο συμπέρασμα: η λαϊκή ποπ μας είναι από τις πλέον διεθνείς τέχνες που διαθέτουμε ή, μάλλον, είναι η ελληνική εκδοχή μιας τέτοιας τέχνης υπό την έννοια της βαλκανικής δι-εθνικής δημοφιλούς μουσικής. Θα μπορούσε κανείς να μιλήσει, εδώ, για μια περιφέρεια του τραγουδιού (εφ’ όσον η μητρόπολη είναι Αγγλο-αμερικάνικη), η οποία όμως είναι το ίδιο παγκοσμιοποιημένη. ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ  

Η γλωσσική κοσμογονία της καθημερινότητας

Στερεότυπες εκφράσεις κατά κανόνα ταπεινές, παροιμίες, αποφθέγματα, στίχοι ακόμα και τραγουδιών του συρμού («και βάφω τις κουρτίνες στο χρώμα που μισούσες») ή κάποτε και διαφημιστικά μηνύματα ή λέξεις κενές πλέον νοήματος λόγω πολυχρησίας —συνδυαζόμενες συχνά με σπιτικές έννοιες που έχουν εισαχθεί στην «κωμική» καθημερινότητά μας ως δεδομένες και μη αμφισβητούμενες— ανανοηματοδοτούνται και αντιστρέφονται αποκαλύπτοντας την τραγική τους πλευρά. Έτσι από την ταπεινή παροιμία «τον έχω γραμμένο στα παλιά μου τα παπούτσια» αναδύεται ο έξοχος στίχος «Τον έχεις γραμμένο το θάνατο στα παλιά σου τα μάτια» (Χαίρε Ποτέ, 1988), ως ένας πικρός στοχασμός για την εγγεγραμμένη πάνω στο πρόσωπο της ζωής αναπότρεπτη μοίρα του θανάτου. Ή από την επιγραφή ΜΗ ΚΟΠΤΕΤΕ ΤΑ ΑΝΘΗ το παιγνιώδες: Μη κόπτετε τα σύμβολα. Πρόκειται για τα λεκτικά παρά προσδοκίαν σχήματα, που συνιστούν ένα από τα θελκτικότερα μυστικά της γοητείας της. ΤΑΣΟΥΛΑ ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ (για την ΚΙΚΗ ΔΗΜΟΥΛΑ)  

Διαγωνισμός Διηγήματος & Διαγωνισμός Φωτογραφίας 2023

«Έχω εκφράσεις διπλές»: Χάρης Ψαρράς, Πατρίτσια Κολαΐτη, Ιωάννα Λιούτσια

ΝΕΑ ΣΤΗΛΗ «Έχω εκφράσεις διπλές» (Επιμέλεια: Παυλίνα Μάρβιν / Συνομιλητής: Βασίλης Λαμπρόπουλος): Μια σειρά σύντομων δοκιμιακών κειμένων επιχειρεί να στρέψει την προσοχή στο πολλαπλό ερευνητικό βλέμμα σύγχρονων ποιητριών και ποιητών από την Ελλάδα που καταπιάνονται επί μακρόν όχι μόνο με το λογοτεχνικό τους έργο αλλά ταυτόχρονα με επιστήμες και άλλες τέχνες. Συγκεκριμένα, πολλά από τα βιβλία ποίησης που κυκλοφόρησαν ήδη από τις αρχές του 21ου αιώνα είναι γραμμένα από συγγραφείς που έχουν πραγματοποιήσει συστηματικές σπουδές μεγάλης ποικιλίας, σε όλο το φάσμα των επιστημών και των τεχνών. Στα κείμενα που ακολουθούν (στο παρόν και σε επόμενα τεύχη), είκοσι ποιήτριες και ποιητές μιλούν για την σχέση της επιστημονικής τους πορείας με το λογοτεχνικό τους έργο και την διαμόρφωση της ποιητικής τους πορείας. ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ: Ορφέας Απέργης, Παναγιώτης Αρβανίτης, Φοίβη Γιαννίση, Πέτρος Γκολίτσης, Άννα Γρίβα, Γιάννης Δούκας, Νίκος Ερηνάκης, Λένια Ζαφειροπούλου, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Παναγιώτης Ιωαννίδης, Λένα Καλλέργη, Ναταλία Κατσού, Πατρίτσια Κολαϊτη, Ιωάννα Λιούτσια, Όλγα Παπακώστα, Κωνσταντίνος Παπαχαράλαμπος, Ελένη Τζατζιμάκη, Τώνια Τζιρίτα Ζαχαράτου, Θοδωρής Χιώτης, Χάρης Ψαρράς  

Αναζητώντας τ’ ουρανού την άκρη

Από τη στιγμή που γνωριστήκαμε ο Νότης Μαυρουδής με καλούσε σε όλες τις ηχογραφήσεις που πραγματοποιούσε. Θυμάμαι έντονα την πρώτη φορά γιατί ήταν και σημαδιακή. Άνοιξη του 1984 ήταν όταν μου τηλεφώνησε και με ενημέρωσε ότι θα ηχογραφούσε τραγούδια για τον καινούριο του δίσκο, ο οποίος θα εκδιδόταν από την νεοσύστατη Εταιρία Νέας Μουσικής του κοινού μας φίλου Θάνου Μικρούτσικου — το τραγούδι του Νότη «Μεσαιωνικό Παραμύθι» σε στίχους Άλκη Αλκαίου που περιέχεται είναι αφιερωμένο στον Θάνο. Μου έδωσε τα απαραίτητα στοιχεία —Studio Sigma Sound στην οδό Πολυτεχνείου 44, στο Νέο Ηράκλειο, κοντά στο σταθμό του Ηλεκτρικού— και μου είπε «αρχίζουμε στις 4 το απόγευμα: να είσαι εκεί». Καθυστέρησα δικαιολογημένα - αδικαιολόγητα, έφτασα εκεί περασμένες 5 και έχασα μια μεγάλη ευκαιρία, από εκείνες που δεν ξαναεμφανίζονται. ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΤΗΣ (κι ένα άγνωστο χορωδιακό τραγούδι του ΝΟΤΗ ΜΑΥΡΟΥΔΗ)